Με αφορμή τον κατ’ εξακολούθηση βιασμός 12χρονης από 45χρονο στα Γρεβενά: Κατ’ αρχήν η αποτρόπαια αυτή πράξη επιτάσσει βαριά καταδίκη τόσο από την ελληνική δικαιοσύνη όσο και από την ελληνική κοινωνία.
Έπειτα, όπως διέρρευσε στον Τύπο, ο 45χρονος επιδιώκοντας να αποφύγει τη δίωξη πρότεινε να παντρευτεί τη 12χρονη…
Μάλιστα στα κοινωνικά δίκτυα αναπαράχθηκε ότι αυτό το επιτρέπουν οι ελληνικοί νόμο. Ωστόσο αυτό δεν ισχύει.
Το Άρθρο 339, παρ. 3 του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα, που προέβλεπε ότι αν ο υπαίτιος και το θύμα που είναι ανήλικο παντρευτούν, «δεν ασκείται ποινική δίωξη» Καταργήθηκε με τον 4531/2018 που ενσωμάτωσε τη Σύμβαση της Κων/πολης. Ναι όπως το διαβάζετε ίσχυε μέχρι το 2018!!! Ωστόσο πλέον δεν ισχύει.
Σήμερα, με την πλέον πρόσφατη τροποποίηση του ΠΚ που έγινε το 2018 το άρθρο έχει λάβει άλλο όνομα και το περιεχόμενό του είναι το ακόλουθο:
Άρθρο 339 Γενετήσιες πράξεις με ανηλίκους ή ενώπιόν τους
1. Όποιος ενεργεί γενετήσια πράξη με πρόσωπο νεότερο των δεκαπέντε ετών ή το παραπλανά με αποτέλεσμα να ενεργήσει ή να υποστεί τέτοια πράξη τιμωρείται, αν δεν υπάρχει περίπτωση να τιμωρηθεί βαρύτερα με το άρθρο 351 Α, ως εξής: α) αν ο παθών δεν συμπλήρωσε τα δώδεκα έτη, με κάθειρξη, β) αν ο παθών συμπλήρωσε τα δώδεκα αλλά όχι τα δεκατέσσερα έτη, με κάθειρξη έως δέκα έτη και γ) αν συμπλήρωσε τα δεκατέσσερα έτη, με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Κλπ
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το Φεβρουάριο του 2018 μια σειρά από γυναικείες οργανώσεις και φεμινιστικές συλλογικότητες, μεταξύ των οποίων και το Κέντρο Διοτίμα, είχαν συνυπογράψει κοινή επιστολή για την κατάργηση τη απαλλακτικής διάταξης περί του «γάμου ως διακανονισμού» σε υποθέσεις «αποπλάνησης ανηλίκου», τονίζοντας ότι η διάταξη είναι εξόχως «προβληματική γιατί αντιμετωπίζει την σεξουαλική κακοποίηση, εκμετάλλευση και βία από ενήλικες ενάντια σε παιδιά ως συναινετικό σεξ ενώ τέτοιες πράξεις πρέπει να διερευνώνται δεόντως, να διώκονται και να τιμωρούνται και τα παιδιά που εμπλέκονται να λαμβάνουν κατάλληλη συμβουλευτική, υποστήριξη και συνοδεία».
Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή:
«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Εμείς, οι 10 υπογράφουσες οργανώσεις και συλλογικότητες γυναικείων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σας γράφουμε για να σας ζητήσουμε να καταργήσετε μια διάταξη στην εθνική νομοθεσία που επιτρέπει το γάμο ως διακανονισμό για το έγκλημα της «αποπλάνησης ανηλίκου».
Πιστεύουμε ότι μια τέτοια διάταξη παραβιάζει το δικαίωμα στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την σεξουαλική αυτονομία του θύματος, ενδεχομένως αντιμετωπίζει την σεξουαλική κακοποίηση παιδιών από ενήλικες ως συναινετικό σεξ και αντιβαίνει στα διεθνή πρότυπα.
Υπό το Άρθρο 339, παρ. 3 του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα, αν ο υπαίτιος και το θύμα που είναι ανήλικο παντρευτούν, «δεν ασκείται ποινική δίωξη και αν τυχόν ασκηθεί κηρύσσεται απαράδεκτη».
Το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα απαιτούν ο βιασμός και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας να ορίζονται ως εγκλήματα ενάντια στη σωματική ακεραιότητα και τη σεξουαλική αυτονομία ενός ατόμου και όχι ως εγκλήματα ενάντια στην ηθική, την δημόσια αιδώ, την τιμή ή την οικογένεια και την κοινωνία.
Το άρθρο 339, παράγραφος 3, το οποίο επιτρέπει στον δράστη να διαφύγει της δικαιοσύνης μέσω του γάμου με το θύμα, δεν θεραπεύει τη ζημιά που προκαλείται αλλά αντίθετα συσσωρεύει και παραβιάζει περαιτέρω το δικαίωμα στην σωματική και ψυχική ακεραιότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την σεξουαλική αυτονομία των θυμάτων, με το να διαιωνίζει τη βία και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εναντίον τους.
Όλοι και όλες και ιδίως τα παιδιά χρειάζονται προστασία από τη σεξουαλική βία.
Τα κράτη έχουν υποχρέωση να παρέχουν ειδική προστασία στα παιδιά από το σεξουαλικό εξαναγκασμό και τη βία και ταυτόχρονα να αναγνωρίζουν τις αναπτυσσόμενες ικανότητες των παιδιών στην έκφραση της σεξουαλικότητάς τους και να αποφεύγουν να ποινικοποιούν την πραγματικά συναινετική, και που δεν έχει σκοπό την εκμετάλλευση, σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ εφήβων παρόμοιων ηλικιών.
Η διάταξη του «γάμου ως διακανονισμού», όταν το θύμα είναι ανήλικο, είναι ιδιαίτερα προβληματική γιατί πιθανά αντιμετωπίζει την σεξουαλική κακοποίηση, εκμετάλλευση και βία από ενήλικες ενάντια σε παιδιά ως συναινετικό σεξ ενώ τέτοιες πράξεις πρέπει να διερευνώνται δεόντως, να διώκονται και να τιμωρούνται και τα παιδιά που εμπλέκονται να λαμβάνουν κατάλληλη συμβουλευτική, υποστήριξη και συνοδεία.
Μια τέτοια διάταξη επίσης καταστρατηγεί τα διεθνή πρότυπα και τις συστάσεις από τους φορείς εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για την ισότητα στο γάμο και την κατάργηση επιβλαβών πρακτικών όπως οι παιδικοί και εξαναγκαστικοί γάμοι.
Η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW) απαιτεί τα συμβαλλόμενα κράτη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών σε όλα τα θέματα σχετικά με το γάμο και τις οικογενειακές σχέσεις και να διασφαλίσουν, με βάση την ισότητα ανδρών και γυναικών, το ίδιο δικαίωμα να επιλέξουν ελεύθερα σύζυγο και να εισέλθουν σε γάμο μόνο με την ελεύθερη και πλήρη συγκατάθεσή τους.
Η Επιτροπή για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών θεωρεί ότι η ελάχιστη ηλικία γάμου πρέπει να είναι τα 18 χρόνια και για τους άντρες και για τις γυναίκες.
Επιπλέον, στη κοινή γενική τους πρόταση, η Επιτροπή για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών και η Επιτροπή για τα δικαιώματα του παιδιού παρέχουν οδηγίες σύμφωνα με τις οποίες ο παιδικός γάμος ή γάμος σε πρώιμη ηλικία αφορά την περίπτωση όπου τουλάχιστον ένα από τα δύο άτομα είναι κάτω των 18 ετών, καθώς και ότι ο γάμος σε νεαρή ηλικία θεωρείται εξαναγκαστικός γάμος όταν το ένα ή και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη δεν έχουν εκφράσει την πλήρη, ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεσή τους.
Σύμφωνα με τις δύο Επιτροπές, ο γάμος σε νεαρή ηλικία μπορεί να επιτραπεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις όταν τέτοιες αποφάσεις λαμβάνονται από δικαστή και βασίζονται σε νόμιμους εξαιρετικούς λόγους ορισμένους από το νόμο και στοιχεία που αφορούν την ωριμότητα και τις αναπτυσσόμενες ικανότητες του παιδιού να πάρει αποφάσεις που θα επηρεάσουν τη ζωή του χωρίς να υποκύπτουν σε παραδόσεις και κουλτούρες.
Οι δύο Επιτροπές έχουν επίσης παροτρύνει τις κυβερνήσεις να απαγορεύσουν ρητά, δια νόμου και με τις δέουσες κυρώσεις ή να ποινικοποιήσουν αυτές τις επιβλαβείς πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των παιδικών ή εξαναγκαστικών γάμων, και να καταπολεμήσουν την ατιμωρησία.
Επίσης, έχουν καλέσει τα κράτη να παράσχουν υποστήριξη και θεραπεία στα θύματα και να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν τέτοιες πρακτικές.
Η Επιτροπή για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών έχει επίσης καλέσει την Ελλάδα να ενδυναμώσει τις προσπάθειες όσον αφορά την απαγόρευση παιδικών ή εξαναγκαστικών γάμων και να διερευνήσει αποτελεσματικά, να διώξει ποινικά και να τιμωρήσει τους ενόχους.
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Καλωσορίζουμε θερμά την πολυαναμενόμενη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου σας σχετικά με την επικύρωση της Συνθήκης της Κωνσταντινούπολης.
Αυτή η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι η πιο εξελιγμένη διεθνής συνθήκη για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και παρέχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο μπορεί να καταπολεμηθεί η έμφυλη βία, βασισμένο σε μια εκ βάθους ανάλυση των προκλήσεων και των καλών πρακτικών, τις οποίες αναφέρει το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Σας παροτρύνουμε να αδράξετε αυτήν την ευκαιρία η οποία στοχεύει στην ενδυνάμωση της προστασίας των γυναικών και των κοριτσιών από την έμφυλη βία στην Ελλάδα και να καταργήσετε την παρωχημένη αυτή διάταξη η οποία αντίκειται στα ανθρώπινα δικαιώματα και στα δικαιώματα των
γυναικών.
Με ειλικρινή εκτίμηση,
Οι οργανώσεις:
Διεθνής Αμνηστία
Κέντρο Διοτίμα
Ελληνική Αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Λόμπυ Γυναικών
Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (ΕΔκΒ)
Καμία Ανοχή
Κέντρο Έρευνας και Δράσης για την Ειρήνη (ΚΕΔΕ)
Μέλισσα: Δίκτυο Μεταναστριών στην Ελλάδα
Οργάνωση Ενωμένων Γυναικών της Αφρικής
Το Μωβ
ΧΕΝ Ελλάδος
14 Φεβρουαρίου 2018
