Η πρώτη φάση του προγράμματος «SPEAK: Νομική υποστήριξη και ευαισθητοποίηση κατά της έμφυλης βίας», που υλοποιήθηκε από το Κέντρο Διοτίμα, την περίοδο Σεπτέμβριος 2017  – Ιούλιος 2018, με την ευγενική υποστήριξη της εταιρείας Παπαστράτος, περιλάμβανε τις εξής τρεις δράσεις:

• παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας σε γυναίκες – θύματα έμφυλης βίας
• δημιουργία ανοιχτών ομάδων ενημέρωσης σχετικά με το πρόβλημα της έμφυλης βίας
• πραγματοποίηση ψηφιακής καμπάνιας πανελλαδικής εμβέλειας

Η πρώτη φάση του προγράμματος σφραγίστηκε από ιδιαίτερη επιτυχία και έπεται συνέχεια για την περίοδο  Σεπτέμβριος 2018 – Απρίλιος 2019.

Νομική στήριξη

Στους δέκα μήνες υλοποίησης του προγράμματος, η Νομική Υπηρεσία του Κέντρου εξυπηρέτησε 100 γυναίκες. Η νομική υποστήριξη ήταν πολύπλευρή και περιλάμβανε:

• νομική συμβουλευτική, σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και τις διαθέσιμες επιλογές, ώστε να αποφασίσουν οι ίδιες, με επίγνωση, τη διαχείριση της ατομικής τους υπόθεσης
• νομική συνδρομή (υποβολή μήνυσης και εκπροσώπηση στο δικαστήριο σε περιπτώσεις περιοριστικών μέτρων, αίτησης διατροφής, διαζυγίου, επιμέλειας τέκνων κ.ά.)
• εκπροσώπηση ενώπιων διοικητικών αρχών (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία κ.ά.)

Ποσοτικά στοιχεία

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων αφορούσε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας (60%). Οι υπόλοιπες υποθέσεις αφορούσαν γυναίκες που είχαν δεχτεί βία, διαφόρων μορφών, έξω από την οικογένεια ή τη σχέση. Συγκεκριμένα: σωματική βία (13%), ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση (7%), σεξουαλική παρενόχληση (4%), trafficking (1%), βιασμό (3%).

Οι γυναίκες που κατέφυγαν στη Νομική Υπηρεσία του Κέντρου ήταν στην πλειοψηφία τους Ελληνίδες  (61%), ενώ σημαντικό ήταν και το ποσοστό των μεταναστριών (39%), με κύριες χώρες προέλευσης την Αλβανία, Ουκρανία, Ρωσία, Αίγυπτο κ.ά.

Το μεγαλύτερο τμήμα των επωφελούμενων γυναικών (57%) ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των 33-49 ετών. Ακολουθούν οι κατηγορίες: 16-33 ετών (22%), 49-65ετών (12%) και 0-16 ετών (9%).

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γυναίκες άνω των 50 ετών είχαν όλες υποστεί  ενδοοικογενειακή βία από την αρχή του γάμου τους και δεν είχαν βρει ποτέ το θάρρος να δηλώσουν το γεγονός και να  ασκήσουν τα νόμιμα δικαιώματά τους (κατηγορίες εναντίον του συζύγου τους).

Σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση των επωφελούμενων γυναικών: το 37% βρισκόταν σε διαδικασία διαζυγίου και δεν συγκατοικούσε με το δράστη, το 23% ήταν παντρεμένες, το 15% ήταν διαζευγμένες, το  18% διατηρούσε συντροφική σχέση,  το 2% ήταν άγαμες.

Ο δράστης ήταν κατά κύριο λόγο ο σύντροφος / σύζυγος.  Σε κάποιες υποθέσεις, ο δράστης προέρχονταν από το φιλικό, γειτονικό, συγγενικό (γονιός), σχολικό (δάσκαλος), εργασιακό (προϊστάμενος) περιβάλλον, ή ήταν μέλος της κοινότητας, ενώ σε κάποιες άλλες άγνωστος.

Ποιοτικά στοιχεία

Όπως ήταν αναμενόμενο στις  περιπτώσεις θυμάτων συστηματικής ενδοοικογενειακή βίας, οι γυναίκες δεν αποφάσιζαν εύκολα να διαλύσουν το γάμο και να ασκήσουν αγωγή κατά του συζύγου τους. Μια σειρά από παράγοντες, που τις αποθάρρυναν, ήταν:

• διατήρηση της οικογένειας ενωμένης για χάρη των παιδιών
• ανησυχίες σχετικά με τις συνέπειες στο επαγγελματικό καθεστώς του συζύγου (επηρεάζοντας έτσι την ικανότητά του να καλύπτει τα έξοδα των παιδιών)
• κοινωνική πίεση να μην διαλυθεί ο γάμος
• οικονομική εξάρτηση / ανασφάλεια
• προσδοκία ότι ο δράστης θα μπορούσε να αλλάξει

Σε ορισμένες περιπτώσεις επωφελούμενων, οι παραπάνω παράγοντες τις οδήγησαν εκ νέου στην αναβολή των νομικών ενεργειών, καθώς και στην απόσυρση από αυτές. Ωστόσο, το γεγονός ότι τώρα οι περισσότερες γυναίκες έλαβαν ψυχοκοινωνική στήριξη από δημόσιες δομές (συμβουλευτικά κέντρα, καταφύγια κλπ) και άλλους φορείς παράλληλα με τη νομική βοήθεια, αποδείχθηκε κρίσιμο για την ενδυνάμωσή τους.

Καμπάνια

Στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιήθηκε και η επιτυχημένη ψηφιακή καμπάνια «Don’t Skip – Μην προσπερνάς την έμφυλη βία». Η καμπάνια ξεκίνησε με την προκήρυξη διαγωνισμού ταινιών μικρού μήκους, για νέες/ους δημιουργούς (18-30 ετών).

Ακολούθησε, για δύο μήνες (Μάιος – Ιούνιος 2018), η δημοσίευση ψηφιακών καταχωρήσεων και τριών video – spot, στο website και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του φορέα.

Συγκεκριμένα:

Πινακοθήκη της έμφυλης βίας: μέσα από πίνακες αφηρημένης τέχνης παρουσιάσαμε τις συνέπειες που βιώνουν οι γυναίκες – θύματα ενδοοικογενειακής βίας και βιασμού.

Τα σχόλια των γύρω: μέσα από συνηθισμένα σχόλια, που μπορεί να ακούσει μια γυναίκα που δέχεται έμφυλη βία, επιδιώξαμε να κάνουμε ορατή την “νομιμοποίησή” της από τον κοινωνικό περίγυρο, γεγονός που δεν πρέπει να γίνεται ανεκτό.

Ζευγάρια: μέσα από φωτογραφικά στιγμιότυπα της καθημερινότητας ακόμη και των νέων ζευγαριών, καταγράψαμε τη δυσκολία και το φόβο των γυναικών να μιλήσουν για τη βία που βιώνουν.

Video spot, με το οποίο καλέσαμε το κοινό να μην προσπερνά τα σημάδια της έμφυλης βίας. Στο video συμμετείχαν η πρωταθλήτρια της ελληνικής ομάδας πυγμαχίας, Κατερίνα Κουτσογεωργοπούλου, και ο προπονητής της, Νίκος Δροσόπουλος.

Video spot, με το οποίο κάναμε ορατό το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης στο δημόσιο χώρο.  Στο video πρωταγωνίστησαν η Romanna Lobach και ο Παύλος Ιορδανόπουλος.

Video spot , με το οποίο παρουσιάσαμε τα στερεότυπα λεκτικής κακοποίησης που ο δράστης χρησιμοποιεί, σε ένα καθημερινό περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας.  Στο video πρωταγωνιστεί ο δημοφιλής ηθοποιός Ερρίκος Λίτσης.

Με την καμπάνια  θελήσαμε να κάνουμε ορατό το φαινόμενο της έμφυλης βίας σε όλες του τις διαστάσεις (ενδοοικογενειακή βία, οικονομική αποστέρηση, σωματική βία, ψυχολογική κακοποίηση, trafficking) και  να ευαισθητοποιήσουμε το ευρύτερο κοινό, ώστε να μην γίνονται ανεκτά τα καθημερινά φαινόμενα, που γνωρίζουμε, ακούμε, υποψιαζόμαστε, μαθαίνουμε.

Η διάδοση του κεντρικού μηνύματος μας ήταν σημαντική. Πλειάδα ΜΜΕ παρουσίασαν την καμπάνια. Σημαντική ήταν και η ανταπόκριση των χρηστών/τριων των social media, ιδίως γυναικών της ηλικιακής κατηγορίας 25-45 ετών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το τελευταίο spot, με πρωταγωνιστή το δημοφιλή ηθοποιό Ερρίκο Λίτση, έγινε viral, με πάνω από 1 εκατ. views.

Σεμινάρια ενημέρωσης

Τέλος, στην πρώτη φάση του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν και 10 ανοιχτές ομάδες ενημέρωσης, σε συνεργασία με διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ΕΜΠ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ΣΙΒΙΤΑΝΙΔΕΙΟΣ, Πάντειο) αλλά και με φορείς τελείως διαφορετικού προφίλ, όπως το TEDxAthens 2018.

Οι ομάδες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είχαν σκοπό να συμβάλουν:

• στην αμφισβήτηση των στερεοτυπικών αντιλήψεων και στάσεων, που αναπαράγουν την έμφυλη βία
• στην αναγνώριση καθημερινών φαινομένων έμφυλης βίας
• στην καλλιέργεια κουλτούρας μηδενικής ανοχής
• στον αναστοχασμό σχετικά με το τι σημαίνουν ή είναι οι διακρίσεις λόγω φύλου

Η αθρόα και ενεργητική συμμετοχή των νέων ανθρώπων, οι  σκέψεις που τους προκλήθηκαν και οι παρατηρήσεις τους για τη διευκόλυνση του έργου μας, ήταν μια σημαντική παρακαταθήκη.

Στοιχεία για τον φορέα υλοποίησης και την εταιρεία

Το Κέντρο Διοτίμα, με δράση από το 1989, είναι μια ΜΚΟ ειδικευμένη σε θέματα που αφορούν στην έμφυλη βία.

• Παρέχει συστηματικά υπηρεσίες υποστήριξης και επανένταξης γυναικών που έχουν υποστεί έμφυλη βία και παράλληλα οργανώνει ομάδες ενδυνάμωσης γυναικών
• Έχει μακρά ερευνητική εμπειρία αλλά και εργασία στο πεδίο, σχετικά με ζητήματα που αφορούν την έμφυλη ισότητα
• Εκπαιδεύει επαγγελματίες και λειτουργούς (δάσκαλοι/ες, δικηγόροι, δικαστές, στελέχη ΜΚΟ, αστυνομικές αρχές κ.λπ.) για την αναγνώριση και την ολιστική αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας
• Αποτελεί εθνικό εμπειρογνώμονα στη βάση δεδομένων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Έμφυλη Ισότητα (EIGE).
• Συνεργάζεται με πλειάδα φορέων (επιστημονική κοινότητα, θεσμικοί φορείς, κοινωνία των πολιτών, φεμινιστικές και ΛΟΑΤΚΙ συλλογικότητες κ.ά.)

Περισσότερα για το Κέντρο Διοτίμα θα βρείτε εδώ

Για επικοινωνία με το Κέντρο Διοτίμα:

Δέσποινα Τσούμα, Υπεύθυνη νομικών υπηρεσιών Κέντρου Διοτίμα, τηλ. 2103244380 (Δευτ-Παρ. 12.00-17.00), legal.diotima@gmail.com

Η εταιρεία Παπαστράτος κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή και εμπορία προϊόντων καπνού στην Ελλάδα για περισσότερες από οκτώ δεκαετίες. Το 2017 γύρισε σελίδα στην ιστορία της υλοποιώντας μια σημαντική επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ για την μετατροπή του εργοστασίου της στον Ασπρόπυργο σε μονάδα αποκλειστικής παραγωγής των θερμαινόμενων ράβδων καπνού για το πρώτο νέο καπνικό προϊόν δυνητικά μειωμένου κινδύνου σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα, το IQOS. Το εργοστάσιο της Παπαστράτος, γίνεται το 2ο εργοστάσιο παγκοσμίως στο δίκτυο της μητρικής Philip Morris International (PMI) που παράγει αποκλειστικά τις θερμαινόμενες ράβδους καπνού και αναμένεται να έχει σημαντικά ενισχυμένη εξαγωγική δραστηριότητα. Από τη νέα αυτή επένδυση της εταιρείας δημιουργούνται 400 άμεσες νέες θέσεις εργασίας, αυξάνοντας το συνολικό αριθμό των άμεσα και έμμεσα εργαζομένων της Παπαστράτος στους 1.200. Η Παπαστράτος και η ΡΜΙ απορροφούν παραδοσιακά το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής παραγωγής ανατολικών καπνών. Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την ανακούφιση ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων μέσα από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Η Παπαστράτος έχει βραβευτεί επανειλημμένα ως Best Work Place και Top Employer για το δυναμικό εργασιακό της περιβάλλον, ενώ έχει αναδειχθεί ως η «No 1 Αξιοθαύμαστη Εταιρεία στην Ελλάδα» και ως η «Νο 1 Αξιοθαύμαστη Βιομηχανία» από το περιοδικό Fortune.

Για περισσότερες πληροφορίες  δείτε εδώ

Για επικοινωνία με την εταιρεία:

Χριστίνα Ακουρή, Διευθύντρια Επικοινωνίας Παπαστράτος, τηλ. 210 4193584, christina.akouri@pmi.com

Άκης Κελέσης, αία relate, τηλ. 210 7418935, kelesis@aea.gr