Το άρθρο 336 του νέου Ποινικού Κώδικα, που υπερψηφίστηκε εχθές από το ελληνικό κοινοβούλιο, ενσωματώνει πλέον την απουσία συναίνεσης στο νομικό ορισμό του βιασμού. Η Ελλάδα αποτελεί μόλις την 9η χώρα στην ΕΕ που αναγνωρίζει ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός.
Πρόκειται για μια ιστορική νίκη του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Μέρα σταθμός για τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και κάθε άλλης ομάδας ατόμων, που εξαιτίας του φύλου ή του σεξουαλικού προσανατολισμού τους πλήττεται από μια ειδεχθή μορφή έμφυλης βίας, τη σεξουαλική βία.
Και πρόκειται για ιστορική νίκη γιατί κατοχυρώνεται και νομικά πως ο βιασμός πλήττει τόσο τη σωματική ακεραιότητα όσο και τη σεξουαλική αυτοδιάθεση του κάθε ατόμου.
Η τελική τροποποίηση στο άρθρο 336 παρουσιάστηκε εχθές από τον υπουργό Δικαιοσύνης, μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν από γυναικείες και ανθρωπιστικές οργανώσεις, φεμινιστικές και ακτιβιστικές ομάδες και συνελεύσεις, αρμόδιους φορείς για την ισότητα των φύλων, ακόμη και φωνές εντός του κοινοβουλίου, ενάντια στον προτεινόμενο ορισμό, έτσι όπως κατατέθηκε -και στις δύο του εκδοχές- από τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή.
Ήδη από τη δημόσια διαβούλευση, το Κέντρο Διοτίμα είχε τονίσει ότι ο αρχικός ορισμός «αγνοεί πλήρως την Σύμβαση της Κων/πολης, που έχει τεθεί σε ισχύ και στη χώρα μας, στην οποία γίνεται λόγος για εκούσια συγκατάθεση των ατόμων σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη ή συμπεριφορά, η οποία θα πρέπει να είναι προϊόν ελεύθερης βούλησης».
Μάλιστα, η Νομική Υπηρεσία του φορέα είχε επισημάνει ότι ο προτεινόμενος ορισμός, αφήνει έξω μια σειρά από περιπτώσεις βιασμών, που δεν συντελούνται με τη χρήση βίας ή απειλής της σωματικής ακεραιότητας, ενώ ο υποβιβασμός σε πλημμέλημα βιασμών που τελέστηκαν με άλλα εκβιαστικά μέσα («απειλής παράνομης πράξης»), «περιόριζε υπέρμετρα την παρεχόμενη προστασία των θυμάτων», διαιωνίζοντας την ατιμωρησία των δραστών.
Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζουμε την απόφαση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, έστω και την ύστατη στιγμή.
Ωστόσο επισημαίνουμε ότι η διάταξη αυτή χρήζει περαιτέρω νομοτεχνικών βελτιώσεων, λόγω της βιαστικής εισαγωγής της. Συγκεκριμένα κρίνουμε απαραίτητη τη διασαφήνιση του ορισμού της πράξης του βιασμού.
Ο περιορισμός της στη στενή έννοιας της «γενετήσιας πράξης» είναι ιδιαίτερα προβληματικός, μιας και δεν εντάσσονται σε αυτόν ασελγείς πράξεις που δεν προϋποθέτουν διείσδυση. Βελτιώσεις απαιτούνται και στο άρθρο που αφορά το βιασμό που έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο της παθούσας/όντος.
Παράλληλα τονίζουμε ότι εκτός από ένα σύγχρονο ορισμό του βιασμού, αναγκαία κρίνεται η ανάληψη πρωτοβουλιών από το υπουργείο για την εκπαίδευση των δικαστικών λειτουργών, εισαγγελέων, δικηγόρων και όλων των αρμόδιων φορέων για την εμπέδωση αυτή της ουσιαστικής αλλαγής στην τυποποίηση του εγκλήματος του βιασμού.
Επίσης, κρίνουμε πως είναι απαραίτητη η μέριμνα για την ταχεία περαίωση των υποθέσεων και η προστασία των θυμάτων ώστε να μην επανα-τραυματίζονται εντός των δικαστικών αιθουσών.
Τέλος, θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι ο νέος ορισμός του βιασμού είναι σημαντική κατάκτηση για την προστασία των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών αλλά δεν θα αρκεί αν δεν συνεχιστεί, αμείωτα και από όλες τις πλευρές, η προσπάθεια και οι αγώνες για την εξάλειψη της σεξουαλικής βίας, της διάχυτης κουλτούρας του βιασμού και του σεξισμού στην ελληνική κοινωνία.
