Η ενδοοικογενειακή βία είναι μια πανδημία μέσα στην πανδημία. Στην παρούσα συνθήκη χιλιάδες γυναίκες και στη χώρα μας, βρίσκονται εγκλωβισμένες στο σπίτι, για μεγάλο χρονικό διάστημα, με τον κακοποιητή τους· σύζυγο, σύντροφο ή συγγενή.

Η καραντίνα και η «κοινωνική αποστασιοποίηση» αποτελούν για τους δράστες πρόσφορο έδαφος για την άσκηση ακόμη μεγαλύτερου κοινωνικού ελέγχου πάνω στα θύματά τους, κλείνοντας κάθε διέξοδο διαφυγής σε μια περίοδο που αντικειμενικά δυσκολεύει η πρόσβαση των επιζωσών στην προστασία.

Η απομόνωση από το υποστηρικτικό περιβάλλον, η αποκοπή από την εργασία, η οικονομική ανασφάλεια πιθανόν να αποτελέσουν επιπλέον παράγοντες αποθάρρυνσης σε κάθε προσπάθεια απομάκρυνσης.

Σε αριθμούς

Την έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας κατά την περίοδο της πανδημίας μαρτυρούν και τα στατιστικά στοιχεία: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) κατά περίπου 60% αυξήθηκαν οι κλήσεις για περιστατικά ενδοοικογενειακής/ενδοσυντροφικής βίας τον Απρίλιο του 2020 σε σχέση με το 2019, σε κάποια από τα κράτη μέλη του.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του United Nations Population Fund εάν το lockdown συνεχιζόταν για παραπάνω από έξι μήνες (κάτι που συνέβη), περίπου 31 εκατομμύρια υποθέσεις έμφυλης βίας θα καταγράφονταν επιπλέον, παγκοσμίως.

Και στην Ελλάδα υπήρξε σημαντική αύξηση των περιστατικών. Σύμφωνα με τη Γραμμή SOS 15900, οι σχετικές κλήσεις που καταγράφηκαν τον Μάρτιο του 2020, πρώτου μήνα της καραντίνας, ήταν 325 αντί 69 για τον ίδιο μήνα του 2019.

Τον Απρίλιο 2020 εκτοξεύτηκαν σε 1064, αντί 167 που καταγράφηκαν  το 2019. Τον Μάιο και τον Ιούνιο 2020, με τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων, οι αριθμοί παρέμειναν εξαιρετικά υψηλοί με 789 κλήσεις τον Μάιο και 606 τον Ιούνιο, αντί 114 και 83 αντίστοιχα για τους ίδιους μήνες του 2019 (πηγή: inside story).

Μάλιστα κάποιες φορές η ενδοοικογενειακή βία έφτασε και στα πιο ακραία της όρια. Το 2020 καταγράφηκαν 10 γυναικοκτονίες, εκ των οποίων 3 κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, και 5 απόπειρες γυναικοκτονιών.

Δεν έφταιγε η καραντίνα

Είναι αναγκαίο να εμπεδωθεί ότι η έκτακτη συνθήκη της πανδημίας δεν είναι η αιτία της ενδοοικογενειακής βίας. Ένας βίαιος σύζυγος/σύντροφος που από πριν ασκούσε λεκτική, ψυχολογική, οικονομική ή ακόμη και σωματική βία είναι εξαιρετικά πιθανόν σε αυτή τη συνθήκη να γίνει πιο επιθετικός. Έτσι η προϋπάρχουσα βίαιη συμπεριφορά γίνεται συχνότερη και απειλητικότερη κατά την περίοδο της πανδημίας.

Αυτό άλλωστε καταδεικνύουν τόσο παλαιότερες διεθνείς επιστημονικές μελέτες για περιπτώσεις επιδημιών, φυσικών καταστροφών κ.ά., όσο και τα εμπειρικά δεδομένα, ότι δηλαδή η ενδοοικογενειακή βία αυξάνει σε περιόδους κρίσεων, όπως και σε χρονικά διαστήματα που το ζευγάρι περνάει πιο πολύ χρόνο μαζί, π.χ. γιορτές Χριστουγέννων, Πάσχα, καλοκαίρι.

Έχεις δικαίωμα

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι μετά το τέλος της πρώτης καραντίνας ήταν πολλές οι επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας, που ζήτησαν υποστήριξη και νομική βοήθεια από το Κέντρο Διοτίμα. Ο αριθμός των γυναικών αυξήθηκε ιδιαίτερα μάλιστα κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown, ιδίως από τον Ιανουάριο του 2021, οπότε ξέσπασε και το ελληνικό #metoo.

Φαίνεται πως η εμπειρία του εγκλεισμού, και ό,τι αυτή συνεπάγεται για την ένταση της κακοποίησης, έπαιξε καταλυτικό ρόλο ώστε ορισμένες γυναίκες να πάρουν τώρα την απόφαση να φύγουν από την κακοποιητική σχέση. Επιπλέον και το ελληνικό #metoo λειτούργησε για πολλές ενδυναμωτικά.

Με την καμπάνια #UnlockYourPower στέλνουμε το μήνυμα ότι καμία πανδημία δεν είναι ανίκητη. Κάθε γυναίκα μπορεί να ξεφύγει από την κακοποίηση αν «ξεκλειδώσει» τη δύναμη που κρύβει μέσα της. Σε αυτή την πορεία δεν θα είναι μόνη. Μπορεί να απευθυνθεί σε κατάλληλους φορείς για εξειδικευμένη υποστήριξη, να μιλήσει σε ανθρώπους που εμπιστεύεται. Όλες οι γυναίκες έχουν  δικαίωμα στην ασφάλεια, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία· σε μια ζωή χωρίς βία.

Αναζήτησε την καμπάνια

Κέντρο Διοτίμα: diotima.org.gr  |  Facebook: @NGOdiotim Twitter:  @CentreDiotima | Instagram: @diotima_center | Linkedin: Diotima | Tiktok: DiotimaCentre | Youtube: Κέντρο Διοτίμα

UK in Greece: GOV.UK | Facebook: UK in Greece | Twitter: @UK in Greece & @KateSmithFCDO

Κείμενο: Νατάσα Κεφαλληνού, υπεύθυνη επικοινωνίας Κέντρου Διοτίμα