Στις μουσικές επιλογές, το djing και το μικρόφωνο, νεαροί πρόσφυγες από το Ιράν και το Αφγανιστάν. Τα τραγούδια, ιρανικό, αμερικανικό και γαλλικό hip hop, αλλά και κομμάτια από τη μουσική παράδοση των χωρών τους.

Οι ακροατές, συγγενείς που τους περιμένουν στην Αμερική, φίλοι που βρίσκονται στο camp της Μαλακάσας, κολλητοί σε κάποιο διαμέρισμα στην Αττική, ο  θείος του ενός στο Βερολίνο, η μητέρα κάποιου άλλου στην Τεχεράνη, η αδερφή του τρίτου στην Καμπούλ και πολλοί πολλοί άλλοι.

«Είναι η μαγεία του live streamming! Παίζεις σ’ όλο τον πλανήτη ταυτόχρονα! Οι νεαροί πρόσφυγες που βρίσκονται στην Ελλάδα ειδοποιούν φίλους και συγγενείς σε όλο τον κόσμο για την ώρα της εκπομπής και ξεκινά ένα γαϊτανάκι επικοινωνίας.

Στέλνουν χαιρετίσματα, λαμβάνουν μηνύματα, συνομιλούν στο viber με τους δικούς τους. Αποδεικνύεται δε στην πράξη ότι η μουσική ενώνει» αναφέρει ο Λυκούργος Παπαμιχαήλ, male engagement expert του Κέντρο Διοτίμα, ιθύνων νους όλης της προσπάθειας.

Μαθήματα djing

«Ο Χασάν, ο Μασούντ, ο Αμιν, ο Μοσαντίχ, ο Ερφέν, ο Χοσείν, ο Μεχντί, όλοι τους πιτσιρικάδες -μεταξύ 16 και 22 χρονών, επωφελούμενοι της οργάνωσης Velos Youth, ήταν  μέχρι πρότινος ερασιτέχνες. Δεν είχαν καμία σχέση με  κοντρόλερ, κονσόλες, μείκτες κλπ.

Από τον Μάιο του 2019 όμως, εδώ και ενάμιση μήνα κάθε Πέμπτη στο χώρο του Velos, παρακολουθούσαν συστηματικά μαθήματα djing, που τους κάναμε μαζί με το ραδιοφωνικό παραγωγό Γιώργο Μιχαλόπουλο από τον Εν Λευκώ 87,7 fm. Προέκταση αυτών των μαθημάτων ήταν και η ιδέα της ραδιοφωνικής εκπομπής, ώστε να δοκιμάσουν όσα έμαθαν, παίρνοντας όλοι σειρά πίσω απ τα μικρόφωνα και τις κονσόλες του σταθμού».

«Στα μαθήματα προσεγγίζαμε τη γνώση και τις τεχνικές του djing με διάφορους διαδραστικούς τρόπους αλλά και οπτικοακουστικά μέσα, φροντίζοντας το υλικό που χρησιμοποιούμε να είναι συμπεριληπτικό ως προς τα φύλα και τις σεξουαλικότητες.

Ο ενθουσιασμός των αγοριών ήταν έντονος. Χαρακτηριστική ήταν η σταθερότητα και η συνέπεια της ομάδας, που αποτελούταν από 8 με 10 άτομα. Κάποιοι μάλιστα εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα και είναι έτοιμοι ακόμα και για επαγγελματικό  djing».

Ραδιοφωνικές εκπομπές

Το επόμενο βήμα, όπως είπαμε, ήταν να βρεθούν πίσω από τα μικρόφωνα. «Οι εκπομπές χωρίζονταν σε δύο μέρη. Την πρώτη ώρα αναλάμβαναν ομαδικά όσοι είχαν παρακολουθήσει τα Djing Workshops και τη δεύτερη όποιος είχε στο μυαλό του ένα σετ».

Η συμφωνία ήταν απλή: «Θα έλεγαν ότι ήθελαν, σε όποιον/α, με όποιο ύφος, σε όποια γλώσσα ήθελαν. Έτσι, κάποιοι νεαροί Αφγανοί έπαιζαν παραδοσιακά κομμάτια χωρίς να μιλάνε. Άλλα παιδιά απ’ το Ιράν παρουσίαζαν στα αγγλικά τα κομμάτια που έβαζαν.

Νεαροί από το Αφγανιστάν τραγουδούσαν στα φαρσί, κάνοντας κάτι σαν αυτοσχέδιο καραόκε. Ένας νεαρός απ το Κονγκό, που λατρεύει το γαλλικό αντιεξουσιαστικο χιπχοπ, τραγουδούσε με κλειστά τα μάτια, όλους τους στίχους από τα κομμάτια που έβαλε.

Άλλος απευθύνονταν στους Έλληνες και τους έλεγε πως τους αγαπά, άλλος έλεγε τα παράπονα του,  άλλος έκανε πλάκα απευθυνόμενος στη μητέρα του στην Καμπούλ να μην αργήσει να του στείλει λεφτά, άλλος κορόιδευε τον κολλητό του και άλλος τραγουδούσε το ιρανικό happy birthday στο γιο του, που τον άκουγε μαζί με τη γυναίκα του ζωντανά απ την Τεχεράνη. Έτσι αυτές οι ραδιοφωνικές εκπομπές ήταν πολύ δυνατές εμπειρίες για όλους».

Ανδρική συμπερίληψη

Τι σχέση όμως έχουν όλα αυτά, με τις δράσεις του Κέντρου Διοτίμα για την έμφυλη βία; Ενός φορέα μάλιστα που ασχολείται κατεξοχήν με γυναίκες;

«Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Οι παρεμβάσεις του φορέα αναφορικά με την έμφυλη βία στον προσφυγικό πληθυσμό, που υλοποιούνται από το 2018, περιλαμβάνουν δράσεις ”ανδρικής συμπερίληψης” (male engagement).  Στην ουσία πρόκειται για δράσεις και εργαστήρια σε άνδρες πρόσφυγες.

Με δεδομένο ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών οι θύτες είναι άνδρες –είτε πρόκειται για κακοποίηση γυναικών, λοατκι ατόμων, αλλά ακόμα και άλλων ανδρών (π.χ. σε εχθροπραξίες όπου η μία πλευρά «ταπεινώνει» π.χ. σεξουαλικά τον αρχηγό της άλλη)–  στόχος μας είναι η πρόληψη τέτοιων περιστατικών».

«Το άνοιγμα ενός τέτοιου διαλόγου όμως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάστηκε να δημιουργηθεί πρώτα μια σχέση με αυτόν τον πληθυσμό, να ”μαλακώσει” ο σκληρός πυρήνας της καχυποψίας και της ματαίωσης που νιώθουν αυτοί οι άνθρωποι, απέναντι σε όλους και σε όλα. Για αυτό το λόγο οργανώσαμε μια σειρά από δημιουργικές δράσεις, με σκοπό σταδιακά όλη αυτή η διαδικασία να εκβάλει στα workshops».

Αναστοχασμός για τα έμφυλα στερεότυπα

«Στις ενότητες των εργαστηρίων προσεγγίζουμε ζητήματα ισότητας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έμφυλων στερεοτύπων, έμφυλης βίας, αλλά και ζητήματα πολιτειότητας/citizenship. Το σημείο εκκίνησης κάθε φορά είναι τα στερεότυπα και από εκεί και πέρα θίγουμε όσες περισσότερες θεματικές μπορούμε σε κάθε συνάντηση».

«Με αυτόν τον τρόπο, προσπαθούμε να τους ωθήσουμε να σκεφτούν ποια στοιχεία συγκροτούν το ανδρικό υποκείμενο που εμπλέκεται σε περιστατικά έμφυλης βίας. Να τους οδηγήσουμε να ξανασκεφτούν τη σχέση τους με τον εαυτό τους, την αρρενωπότητά τους, τις εικόνες και τις προσδοκίες για την ανδρική ταυτότητα, που έχουν εμπεδώσει από τους γονείς, τους συγγενείς και τις κοινωνίες που μεγάλωσαν. Να αναστοχαστούν για την πατριαρχία την οποία κατά πάσα πιθανότητα επαν-επιτελούν».

«Η συζήτηση είναι περισσότερο βιωματική κι όχι θεωρητική. Μέσω παραδειγμάτων προσεγγίζουμε έννοιες όπως βιολογικό και κοινωνικό φύλο κ.ά. Μάλιστα επιλέγω τα παραδείγματα να προέρχονται από τον ελληνικό χώρο.

Για την ακρίβεια τους μιλώ για την πόλη από την οποία κατάγομαι, το Άργος, που είναι μια συντηρητική πόλη. Καταλάβουν έτσι ότι η πατριαρχική κουλτούρα είναι ένα σύστημα παγκόσμιο, ακουμπά τόσο τη Δύση όσο και την Ανατολή.

Με αυτόν τον τρόπο οι άνδρες και οι νεαροί παίρνουν ψυχικό χώρο για να μιλήσουν και αυτοί για το πως εμπεδώνεται η πατριαρχία στις δικές τους χώρες. Καταθέτουν τις δικές του στερεοτυπικές βαθιές εικόνες και προσπαθούμε να δούμε από πού προέρχονται».

«Όταν τα σεμινάρια κλείνουν και έχει γίνει πλήρως κατανοητό ότι τα στερεότυπα, οι νόμοι, οι αντιλήψεις και οι ιδέες των ανθρώπων κάποια ιστορική στιγμή αλλάζουν, νιώθω πραγματικά χαρούμενος, ότι βρήκαμε στόχο».

Από τα camps στον αστικό ιστό της Αθήνας

«Τις δράσεις και τα εργαστήρια σε άνδρες πρόσφυγες τα ξεκινήσαμε στο camp της Μαλακάσας το Γενάρη του 2018 μέχρι τον Ιούνιο. Λειτουργήσαμε διάφορα εργαστήρια και δραστηριότητες (ξυλουργείο, μουσικές και αθλητικές δραστηριότητες) και  στη συνέχεια, από το καλοκαίρι του 2018 μέχρι σήμερα, η δράση μας μεταφέρθηκε στον αστικό χώρο της Αθήνας.

** Όλες αυτές οι δράσεις γίνονται στο πλαίσιο του ”Προγράμματος πρόληψης και απόκρισης της έμφυλης βίας στον αστικό ιστό” που υλοποιείται με τη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Για να προσεγγίσουμε τον ανδρικό πληθυσμό που διαμένει διάσπαρτος στην Αθήνα, συνεργαστήκαμε με μια σειρά οργανώσεις ή φορείς, οι οποίες/οποίοι αποτελούν σημείο αναφοράς για τους άνδρες ή νεαρούς πρόσφυγες. Συγκεκριμένα, έχουμε συνεργαστεί: με την Άρσις, την Generation 2.0, το Velos Youth, την Έλιξ αλλά και διάφορους φορείς στέγασης σε Αθήνα, Θες/νίκη, Καρδίτσα και Τρίκαλα».