Μια συνάντηση έγκλειστων γυναικών στη Θήβα με το Κέντρο Διοτίμα με θέματα την έμφυλη ισότητα και βία. Η Μαρία Τζαβάρα, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Κέντρου Διοτίμα, περιγράφει στιγμιότυπα της εκδήλωσης:
«Ακόμη κι αν φορέσω τη φούστα μου καπέλο-όταν λέω όχι σημαίνει πως δεν θέλω» ένα σύνθημα που ακούγεται συνήθως στις φεμινιστικές διαδηλώσεις και αφορά τη συναίνεση ως αδιαπραγμάτευτο όριο/προϋπόθεση και προκαλεί πάντα συγκίνηση για την καθαρότητά του και την αποφασιστικότητα του, τράνταξε με τη δύναμή του το Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θήβας (ΚΚΓΕΘ), την Πέμπτη 9/3.
Δεν το φώναξαν διαδηλώτριες έξω από τις φυλακές όπως θα περίμενε κανείς, αλλά οι ίδιες οι έγκλειστες γυναίκες. Όσες συμμετείχαν στη συνάντηση με το Κέντρο Διοτίμα που βρέθηκε στις φυλακές μετά από αίτημα των Εκπαιδευτικών Μονάδων του ΚΚΓΕΘ, που είχε αναλάβει να οργανώσει την εβδομάδα έμφυλης ισότητας με αφορμή την 8η Μάρτη. Κάθε ημέρα της εβδομάδας, ήταν αφιερωμένη σε μια θεματική και φιλοξενούσε διαφορετικό φορέα της Κοινωνίας των Πολιτών και των ΟΤΑ, προκειμένου να παρασχεθεί στις γυναίκες πολύπλευρη ενημέρωση.
Η Πέμπτη 9 Μαρτίου ήταν «η μέρα μας». Για δυόμιση ώρες είχαμε τη δυνατότητα και την ευκαιρία να συναντήσουμε τις γυναίκες που φοιτούν στις εκπαιδευτικές μονάδες αλλά και τους/τις εκπαιδευτές/τριες και να μιλήσουμε για το σεξισμό, τις πατριαρχικές σχέσεις εξουσίας που οργανώνουν και παγιώνουν τις έμφυλες ανισότητες και να εστιάσουμε στην έμφυλη βία. Να περιγράψουμε τα αίτια και τις συνέπειές της στη ζωή γυναικών και θηλυκοτήτων.
Επιδιώξαμε να σκιαγραφήσουμε το πλαίσιο, το έδαφος όπου η έμφυλη βία εκδηλώνεται, μιλήσαμε για το συνεχές της έμφυλης βίας, για την έννοια της συναίνεσης και για τις δυνατότητες που έχουν οι γυναίκες να προστατέψουν τις εαυτές τους και να διεκδικήσουν μια ζωή χωρίς βία. Έγινε επίσης αναλυτική περιγραφή των μέσων που διαθέτουμε για να αποκρούουμε το victim blaming και τον επανατραυματισμό που αντιμετωπίζουν συχνά οι γυναίκες, αλλά και της σημασίας της αλληλεγγύης μεταξύ γυναικών, για την ενδυνάμωση στο στάδιο της λήψης απόφασης απομάκρυνσης από κακοποιητικά περιβάλλοντα, αλλά και κατά τη φάση επιδίωξης δικαίωσης.
Ειδικά όταν η Αγγελική Κακανάκη, δικηγόρος-συνεργάτιδα του Κέντρου Διοτίμα, αναφέρθηκε στο βιασμό εντός γάμου και στο δικαίωμα να αρνηθεί μια γυναίκα την ερωτική συνεύρεση που θεωρείται συζυγικό καθήκον, η ανταπόκριση των γυναικών ήταν σχεδόν καθολική και εκφράστηκε με χειροκροτήματα και επευφημίες.
Δεν είπαμε κάτι που οι γυναίκες δεν γνώριζαν από προσωπική εμπειρία. Και με αδικήματα που πολλά από αυτά, σχετίζονταν με τον έναν ή άλλον τρόπο με την έμφυλη βία και έχοντας αντιμετωπίσει σεξισμό και ρατσισμό στη ζωή τους «έξω» αλλά και κατά τη φάση της δίωξης και σύλληψής τους, όπως πολλές γυναίκες ανέφεραν.
Μας μίλησαν για τις δικές τους εμπειρίες βίας λόγω του φύλου τους που διαπλέκονταν με την προέλευσή τους, με τη φυλή, την εθνικότητα. Ελληνίδες, γυναίκες από βαλκανικές χώρες, Ρομά, γυναίκες από την Ασία, μετανάστριες και προσφύγισσες που βρέθηκαν για διαφορετικούς λόγους στη φυλακή και που η αποφυλάκιση δεν θα σημάνει πιθανότατα και απελευθέρωση από αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Γιατί όπως μας είπε ο κ. Νίκος Αρμένης, Διευθυντής των Εκπαιδευτικών Μονάδων του ΚΚΓΕΘ, στην πρόσκληση που μας απεύθυνε, και έχοντας προηγούμενη εμπειρία στις ανδρικές φυλακές Αυλώνα, η ζωή μετά τη φυλακή διαφοροποιείται σημαντικά για τις γυναίκες.
Όταν αποφυλακίζονται οι άνδρες, υπογράμμισε, γίνεται συνήθως γιορτή από φίλους και συγγενείς. Το αντίθετο συμβαίνει με τις γυναίκες. Δεν υπάρχει υποστήριξη ούτε ενεργό υποστηρικτικό πλαίσιο καθώς υπάρχει στιγματισμός, ενώ οι γυναίκες –κατά κανόνα- επιστρέφουν σε κακοποιητικά περιβάλλοντα, τα ίδια περιβάλλοντα που έμειναν «εκεί» όταν εκείνες μπήκαν στη φυλακή και που θα τα βρουν να τις περιμένουν όταν αποφυλακιστούν.
Για αυτό είχε και ιδιαίτερη σημασία, η ενημέρωση που κάναμε σχετικά με το ρόλο και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες του Κέντρου Διοτίμα. Η γνώση των νομικών εργαλείων και των δυνατοτήτων που έχουν οι γυναίκες αλλά και της υποστήριξης που μπορούν να λάβουν μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντική στη συνέχεια της ζωής τους. Όπως και η πεποίθηση ότι ο εγκλεισμός και ο αποκλεισμός δεν μπορεί και δεν πρέπει να τις ακολουθεί και εκτός φυλακής. Όσο κι αν γνωρίζουμε ότι η απελευθέρωση για τις γυναίκες συνολικά, είναι ένας διαρκής και μακρύς αγώνας που αφορά όλες.
Το σύνθημα λοιπόν «…όταν λέω όχι σημαίνει πως δεν θέλω» στο στόμα και τα υψωμένα χέρια των φυλακισμένων γυναικών έκανε κάτι παραπάνω απ’ τη διακήρυξη της θέλησης για σεβασμό της γυναικείας βούλησης και επιθυμίας. Μας έδωσε την αίσθηση ότι δημιουργήθηκε με ενσώματο τρόπο, η επίγνωση όσων μας ενώνουν και διέρρηξε, για μια στιγμή έστω, την απομόνωση και τον εγκλεισμό.
