Κοινή επιστολή | Εμπόδια στο έργο των ΜΚΟ και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι

Κοινή επιστολή προς:

 Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νότη Μηταράκη

Αναπληρωτή Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Γιώργο Κουμουτσάκο

Κοινοποίηση:

Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνη για Αξίες και Διαφάνεια,  Věra Jourová

The President of the Expert Council on NGO Law of the Council of Europe, Jeremy McBride

Πρόεδρος Διάσκεψης Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΔΜΚΟ), Anna Rurka

Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα του συνέρχεσθαι ειρηνικώς και του συνεταιρίζεσθαι, Clément Nyaletsossi Voule

Ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών,  Felipe González Morales

Οι παρακάτω υπογράφουσες οργανώσεις καλωσορίζουμε την «Γνωμοδότηση για τη Συμβατότητα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα των Πρόσφατων και Προγραμματισμένων Τροποποιήσεων της Ελληνικής Νομοθεσίας για την εγγραφή των ΜΚΟ» από το Συμβούλιο για τη Νομοθεσία των ΜΚΟ της Διάσκεψης των Διεθνών ΜΚΟ του Συμβουλίου της Ευρώπης (εφεξής «Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων»). (1)

Εκτιμούμε τις προσπάθειες του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου προς την κεντρικοποίηση του συστήματος καταγραφής των φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα της διεθνούς προστασίας, της μετανάστευσης, του ασύλου και της κοινωνικής ένταξης υπηκόων τρίτων χωρών, αλλά προσυπογράφουμε την πρόταση ότι η ισχύουσα νομοθεσία «πρέπει να λάβει ουσιαστική αναθεώρηση ώστε οι ΜΚΟ να ευθυγραμμιστούν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα». (2)

Το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων εξέφρασε την ανησυχία του ότι η διαδικασία εγγραφής και πιστοποίησης δημιουργεί περιττά και δυσανάλογα εμπόδια για το έργο των ΜΚΟ και εμποδίζει την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. (3)

Αυτό θα μπορούσε να έχει μια τρομακτικά περιοριστική επίδραση στην κοινωνία των πολιτών και ενδεχομένως να δημιουργήσει μια «ανησυχητική ανθρωπιστική κατάσταση», καθώς οι οργανώσεις καλύπτουν τα υπάρχοντα κενά στην παροχή υπηρεσιών, την προστασία, την υγεία και την παρακολούθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (4)

Αυτές οι ανησυχίες δεν είναι αβάσιμες · μια πρόσφατη  ανακοίνωση του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου κατέστησε σαφές ότι μετά την εγγραφή, μόνο 18 από τους 44 οργανισμούς θα έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να εργάζονται μέσα σε κυβερνητικές εγκαταστάσεις έως ότου δοθεί τελική απόφαση για την πιστοποίησή τους. (5)

Μια πρώτη λίστα με τις ΜΚΟ που είναι επιλέξιμες για πιστοποίηση αποκλείει μεγάλο αριθμό οργανισμών που παρέχουν βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών ΜΚΟ (6).

Προκειμένου να συνεχίσουν να εργάζονται σε κυβερνητικές εγκαταστάσεις, οι οργανισμοί που εγγράφηκαν σε προηγούμενο μητρώο υποχρεώθηκαν να εγγραφούν εκ νέου εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση της νομοθεσίας. (7) Σύμφωνα με το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων, αυτές οι απαιτήσεις δεν πληρούν τις απαιτήσεις αναλογικότητας για τον περιορισμό της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι.

Ο χαμηλός αριθμός οργανισμών που προχώρησαν στο στάδιο πιστοποίησης της διαδικασίας εγγραφής αντικατοπτρίζει το πόρισμα του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων ότι η διαδικασία είναι επαχθής, χρονοβόρα και δαπανηρή, ειδικά για τις μικρότερες ΜΚΟ. (8)

Επιπλέον, το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων προειδοποιεί ότι ενδέχεται να  ληφθούν αυθαίρετες αποφάσεις με βάση την ασάφεια των κριτηρίων πιστοποίησης και την έλλειψη ανεξαρτησίας του φορέα που παίρνει αποφάσεις. (9)

Τόσο το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τόνισαν πρόσφατα ότι το έργο των ΜΚΟ είναι απαραίτητο για ένα δημοκρατικό κράτος και μια πλουραλιστική κοινωνία που λειτουργεί σωστά και, ως εκ τούτου, πρέπει να υπάρχουν ελάχιστοι περιορισμοί στο έργο τους. (10)

Το έργο πολλών οργανισμών στην Ελλάδα είναι  απαραίτητο για την παροχή βασικών υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένης της νομικής βοήθειας, της ιατρικής περίθαλψης, της προστασίας παιδιών, της προστασίας και ενδυνάμωσης γυναικών, της στέγασης, της υποστήριξης ασυνόδευτων παιδιών, της (άτυπης) εκπαίδευσης, της συμβουλευτικής εργασίας, της βελτίωσης της αντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας, καθώς και του συντονισμού πεδίου (Site Management Support) και της παροχής πληροφοριών.

Όμως, επί του παρόντος, οι υπηρεσίες αυτές παρεμποδίζονται από νομοθετικές απαιτήσεις. (11)

Για να διασφαλιστεί η καλή λειτουργία της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα, θα έπρεπε να είχε ζητηθεί η γνώμη των ΜΚΟ σχετικά με τη νομοθεσία που αφορά στο έργο τους και η διαδικασία εγγραφής και πιστοποίησης θα πρέπει να γίνει «όσο το δυνατόν πιο απλή» και να είναι ευθυγραμμισμένη με το δικαίωμα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Επομένως, ζητάμε με σεβασμό τα παρακάτω: (12)

• Εφαρμογή των συστάσεων του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων για την νομοθεσία που διέπει τις ΜΚΟ προκειμένου να ευθυγραμμιστεί η εγγραφή των ΜΚΟ στο μητρώο σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
• Επειγόντως επανεξέταση των απαιτήσεων πιστοποίησης και της πορείας λήψης αποφάσεων για πιστοποίηση σύμφωνα με τα πορίσματα του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων.
• Να ξεκινήσει εποικοδομητικός διάλογος με την κοινωνία των πολιτών σχετικά με τις απαιτήσεις εγγραφής και πιστοποίησης και αναφορικά με το πώς η κυβέρνηση θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους οργανισμούς να είναι υπόλογοι και διαφανείς, ως μέσο επίτευξης των νόμιμων στόχων που ορίζονται στο άρθρο 11 παράγραφος 2 της ΕΣΔΑ.
• Να προχωρήσει σε έγκαιρη δημόσια διαβούλευση και συζήτηση με την κοινωνία των πολιτών σχετικά με τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και την επικείμενη νομοθεσία σχετικά με την εγγραφή των ΜΚΟ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων.

Οργανώσεις:

1. Action for Education
2.  Action for Women
3.  Action Aid Hellas
4.  Advocates Abroad
5.  Afghan Community Migration & Refugees in Greece
6.  ARION-CETACEAN RESCUE AND REHABILITATION RESEARCH CENTER
7. ARSIS – Association for the Social Support of Youth
8. Bridge2
9. Centre for Research on Women’s Issues (CRWI) “Diotima”
10.  Changemakers Lab
11.  Danish Refugee Council (DRC)
12. Donate4Refugees
13. ECHO100PLUS
14. ELIX
15. Fenix – Humanitarian Legal Aid
16. foodKIND
17. Free Movement Skateboarding UK
18. Greek Forum Of Migrants – Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών
19. Greek Forum of Refugees
20. Hellenic Liver Patient Association “Prometheus”
21. Help Refugees
22. HIGGS
23. Humanity Now: Direct Refugee Relief
24. Human Rights 360
25. Humans for Humans (The Imagine Project)
26. I AM YOU Humanitarian Aid
27.  InCommOn AMKE
28. Indigo Volunteers
29. Intereuropean Human Aid Association
30. INTERSOS Hellas
31. InterVolve
32. Jesuit Refugee Service Greece – JRS Greece
33.  La Luna Di Vasilika ONLUS
34. Lesvos Solidarity
35. Medical Volunteers International e.V.
36.  Melissa: Network of Migrant Women in Greece
37.  mellifera
38. MERIMNA – Society for the care of children and families facing illness and death
39. Mobile Info Team
40. Network for Children’s Rights – Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού
41. Northern Lights Aid
42. Office of Displaced Designers
43. OMNES
44. One Happy Family
45. Project Armonia
46. Refugee Legal Support (RLS)
47. Refugee Rescue
48. Refugee Rights Europe
49. Refugee Trauma Initiative (RTI)
50. Refugee Youth Service
51. RefugeeEd
52. Samos Volunteers
53. ShowerPower Foundation
54.  Social Hacker A.M.K.E.
55. Solidarity Now
56.  Still I Rise
57. Terre des hommes Hellas
58. Velos Youth
59. Verein FAIR.
60. Wave – Thessaloniki
61. We Need Books
62. Yoga and Sport For Refugees
63. YouBeHero
64. ΒΙΟΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΖΩΗ (ΒΙΟΖΩ)
65. Θάλασσα Αλληλεγγύης- Thalassa of Solidarity
66. Κοινωφελές Σωματείο Αρωγής Ηλικιωμένων και Ατόμων με Αναπηρία-ΦΡΟΝΤΙΖΩ
67. Μary Pini Director KESO – Μαίρη Πίνη Διευθύντρια ΚΕΣΟ
68. Τεχνοδρομώ/ArtActing
69. 50και Ελλάς

1. Expert Council on NGO Law of the Conference INGOs of the Council of Europe (Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων) (2020), Opinion on the Compatibility with European Standards of Recent and Planned Amendments to the Greek Legislation on NGO Registration, CONF/EXP(2020)4, 2 July.

2. Expert Council, άρθρο 109.

3. Expert Council, άρθρο 78.

4. Expert Council, άρθρα 83-85 και 108.

5. Μηταράκης, N. “18 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις διατηρούν το δικαίωμα εισόδου σε ΚΥΤ και δομές φιλοξενίας” (17 June 2020).

6. Η λίστα έχει κοινοποιηθεί στις ΜΚΟ που μπορούν να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στις δομές.

7. Άρθρο 9(1) της Υπουργικής απόφασης 3036/2020.

8. Expert Council, 54 και 58.

9. Expert Council, άρθρο 70-72.

10. Expert Council άρθρο 8 και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ECJ) (2020) Judgment Commission v Hungary (Grand Chamber), ruling of 18 June 2020, Case C-78/18, para 110-114, Expert Council άρθρο 8.

11. United Nations General Assembly (UNGA) (2020) Report of the Special Rapporteur on the human rights of migrants: Right to the Freedom of association of migrants and their defenders, UN Doc A/HRC/44/42 13 May, para 83 and Expert Council, para 4 and 8.

12. OSCE’s Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR) (2014) Guidelines on the Freedom of Association, 14 December, para 156 and Expert Council, para 60.