Ο «Οδηγός επαγγελματικής συμβουλευτικής με την έμφυλη διάσταση» είναι ένα μοντέλο προσέγγισης της συμβουλευτικής υποστήριξης των άνεργων γυναικών κατά την περίοδο αναζήτησης εργασίας. Προσέγγιση η οποία είναι ευαισθητοποιημένη στις ιδιαίτερες ανάγκες, τα εμπόδια και τις ανισότητες που οι γυναίκες αντιμετωπίζουν κατά την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.
Ο οδηγός, απευθύνεται στους/στις συμβούλους που υποδέχονται άνεργες γυναίκες σε Δομές και Υπηρεσίες Στήριξης της Απασχόλησης. Στόχος είναι, να αποτελέσει το εγχειρίδιο αυτό, ένα αξιόπιστο και χρηστικό εργαλείο για τις/τους συμβούλους που υποδέχονται και παρέχουν επαγγελματική υποστήριξη και εργασιακή προετοιμασία σε άνεργες γυναίκες, προκειμένου να ενσωματώσουν με επιτυχία στη δουλειά τους μεθόδους, τεχνικές και εργαλεία για την αποτελεσματική «ανάγνωση» και διαχείριση των παραγόντων που αναπαράγουν τις διακρίσεις κατά των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Επιπλέον, ο οδηγός επιχειρεί να διαμορφώσει εκείνο το πλαίσιο στη συμβουλευτική διαδικασία, που θα επιτρέπει στις συμβουλευόμενες, την ενεργοποίηση και κινητοποίησή τους στην κατεύθυνση της επαγγελματικής και κοινωνικής τους ένταξης.
Στον Οδηγό περιγράφεται αναλυτικά το προφίλ των ανέργων γυναικών ως προς τον χρόνο ανεργίας, τα προσόντα και τις δεξιότητες που διαθέτουν καθώς και το βαθμό κινητοποίησής τους και παρέχεται η αντίστοιχη συμβουλευτική στόχευση και τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιούν οι σύμβουλοι, σε όλα τα στάδια της συμβουλευτικής διαδικασίας.
Με δεδομένο ότι η συμβουλευτική δεν παρέχεται εν καινώ, ο οδηγός αναδεικνύει όψεις του ευρύτερου εργασιακού περιβάλλοντος, των έμφυλων διακρίσεων στην αγορά εργασίας που επιδρούν στις επαγγελματικές επιλογές και διαδρομές των γυναικών και των εσωτερικευμένων από τις γυναίκες στερεοτύπων που συχνά τις καθηλώνουν σε περιοριστικά μοτίβα και πρακτικές.
Η επαναδιαπραγμάτευση του τρόπου με τον οποίο οι ίδιες οι γυναίκες βλέπουν τον εαυτό τους αποτελεί μια διαδικασία αναστοχασμού, που μπορεί να τις κινητοποιήσει προς το στόχο της αναζήτησης/εύρεσης εργασίας.
Ο στόχος της ενσωμάτωσης της οπτικής του φύλου στην Συμβουλευτική απορρέει από το γεγονός ότι οι νέες πολύπλοκες συνθήκες οι οποίες επικρατούν στην αγορά εργασίας, επηρεάζουν με ακόμη πιο δυσμενή τρόπο εκείνες τις κοινωνικές κατηγορίες και ομάδες, όπως είναι η πλειοψηφία των γυναικών, οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόσθετα εμπόδια αλλά και διακρίσεις λόγω φύλου, κατά την πρόσβασή τους σε αυτήν.
Με το σκεπτικό αυτό ως αφετηρία, είναι προφανές ότι οι Σύμβουλοι – στην πλειοψηφία τους γυναίκες επίσης – καλούνται να υποστηρίξουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων προσαρμοστικότητας, κινητικότητας, και πολλαπλών επαγγελματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων οι οποίες μπορούν να διασφαλίσουν μια επιτυχή παρέμβαση/υποστήριξη.
Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν μπορεί να πραγματωθεί με επιτυχία αν δεν ληφθούν υπόψη οι αντικειμενικοί όροι – αγορά εργασίας – αλλά και οι υποκειμενικοί, οι οποίοι διαμορφώνουν το πλαίσιο της ίδιας της λειτουργίας της Συμβουλευτικής
Η προσπάθεια ανάδειξης της κοινωνικής και ιδεολογικής προέλευσης των έμφυλων χαρακτηριστικών και διακρίσεων και των σχέσεων εξουσίας που τις στηρίζουν και τις αναπαράγουν, συνιστά μια από τις ουσιαστικότερες όψεις της ενσωμάτωσης της οπτικής του φύλου στη Συμβουλευτική και εν γένει στις πολιτικές απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης (gender mainstreaming).
Παράλληλα, διευκολύνει τη μετάβαση από το υποκειμενικό στο κοινωνικό επίπεδο, που συμβάλλει στη διατύπωση στόχων ζωής και τη μετατροπή τους σε εφικτή και αποτελεσματική δράση για την πραγμάτωσή τους.
Το αποτέλεσμα της Συμβουλευτικής υποστήριξης μπορεί να αποτελεί μια διαδικασία ενδυνάμωσης και ενεργοποίησης με την έννοια της κινητοποίησης α) των υποκειμενικών αποθεμάτων δράσης, β) των «αδρανών» προσωπικών και κοινωνικών πόρων, γ) της απόκτησης μεγαλύτερης δυνατότητας και αυτονομίας να σχεδιάζουν το ίδιο τους το μέλλον (agency).
Η κινητοποίηση και η ενδυνάμωση δεν συνιστά μόνο παράγοντα ενίσχυσης της απασχολησιμότητάς τους, δεν έχει δηλαδή μόνο ένα εργαλειακό χαρακτήρα, αλλά αποτελεί και ένα θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα στις σύγχρονες δημοκρατίες για διεύρυνση της γκάμας των ευκαιριών και δυνατοτήτων για αυτόνομη δράση που τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες διαθέτουν. Για να καταστεί δυνατόν εν τέλει οι επιλογές να μην είναι μονόδρομος.
Συγγραφείς
Μαρία Καντούρου
Μαρία Λιάπη